Áo bà ba Việt Nam ngày nay là một nét văn hóa không chỉ của riêng miền Tây Nam Bộ mà của cả dân tộc. Vì sao chiếc áo giản dị ấy gắn liền với cuộc sống người dân Nam Bộ? Vì sao đến hôm nay chúng ta vẫn yêu tà áo bà ba bình dị đó? Cùng chúng tôi https://vanhoa247.net/ ngược về miền ký ức để hiểu thêm những giá trị của tấm áo bà ba.
Áo bà ba hiện đại
Áo bà ba Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại
Có 2 giả thiết được quan tâm nhiều nhất về lịch sử ra đời và sự xuất hiện của áo bà ba ở miền Tây Nam Bộ của nước ta:
Áo bà ba xưa
Còn theo nhà văn Sơn Nam trong cuốn "Nghi thức và lễ bái của người Việt Nam" có đoạn nói về áo bà ba như sau:
Áo bà ba thế kỷ 19: áo bà ba được may chủ yếu bằng vải ú, vải sơn đầm, vải chéo go được nhập về Việt Nam và nhuộm màu vải từ lá bàng, vỏ trâm bầu cùng một số loại vỏ cây khác rồi phủ bùn để chống trôi màu khi chưa có thuốc nhuộm vải và kỹ thuật nhuộm vải hiện đại.
Một cô gái trong bộ đồ bà ba
Áo bà ba thế kỷ 20: Nữ giới mặc thêm áo túi trong và nam giới mặc thêm áo lá, bên ngoài mặc áo bà ba. Cho đến những năm 1950 trở lại đây thì áo túi và áo lá không còn được sử dụng để làm áo lót nữa.
Áo bà ba hiện đại: là áo bà ba truyền thống được cách tân lên nhiều để phù hợp với thời cuộc cũng như tư duy thẩm mỹ đương đại. Áo bà ba hiện đại không rộng và thẳng áo như trước mà được chiết eo hơn, thể hiện rõ các đường cong trên cơ thể (đặc biệt là áo bà ba nữ). Các chi tiết như cổ áo, khuy áo đều có những thay đổi nhất định theo từng kiểu áo, màu sắc và chất liệu sao cho hài hòa nhất. Do đó, ngày nay, áo bà ba cho chúng ta rất nhiều lựa chọn khác nhau cả về màu sắc, chất liệu, kiểu dáng thay vì một kiểu dáng với hai màu đen và nâu truyền thống.
Áo bà ba hiện đại tại Hương Lụa
BST áo bà ba hiện đại được yêu thích nhất tại Hương Lụa
Áo bà ba - nơi lưu giữ lịch sử, truyền thống và tâm hồn người Nam Bộ
Áo tứ thân, khăn mỏ quả, nón quai thao là hiện thân của người con gái Kinh Bắc thướt tha.
Áo dài cùng nón lá, nón bài thơ là hình ảnh cô gái Huế mộng mơ, quyến rũ.
Áo bà ba, khăn rằn, nón lá là người phụ nữ miền Tây Nâm Bộ mộc mạc, đôn hậu.
Quay ngược dòng thời gian trở về hơn 300 năm trước đây, khi miền Tây Nam Bộ của Việt Nam còn là vùng đất của cỏ cây rậm lối. Những người dân đầu tiên lựa chọn khai hoang và bắt đầu cuộc sống mới. Những bộ trang phục đầu tiên của họ lúc bấy giờ chỉ là áo ngắn cùng quần dài và sau này được cải biên thành bộ quần áo bà ba như chúng ta biết tới ngày nay.
Ý nghĩa áo bà ba không phải ai cũng biết
Có thể thấy, áo bà ba đã chứng kiến từ thuở ban sơ tới khi con người tập trung xây dựng cuộc sống đông đúc như hiện tại. Áo bà ba cùng người dân Nam Bộ lập ấp, khai hoang, xây dựng và phát triển cuộc sống.
Hình ảnh bộ áo bà ba được trưng bày tại bảo tàng Phụ nữ Việt Nam
Miền Tây Nam Bộ cũng là khu vực có khí hậu nóng quanh năm nên áo bà ba được lựa chọn với các chất liệu mềm, mát, thấm hút mồ hôi tốt để cùng người dân tham gia lao động, cùng người dân đi khắp các dòng sông, con rạch mưu sinh, kiếm sống. Trong mọi lát cắt của đời sống thường ngày, áo bà ba luôn hiện diện như người bạn đồng hành không thể thiếu với tất cả người dân Nam Bộ.
Phải chăng vì sự gắn bó thân thiết đó mà áo bà ba đã toát lên sự mộc mạc, chất phác và phóng khoáng như chính tinh thần, tâm hồn của những người con Nam Bộ. Ngay cả trong chiến tranh gian khó, tấm áo bà ba vẫn hiện lên như là biểu tượng cao đẹp, kết tinh của quê hương xứ sở.
Hình ảnh nữ du kích trong chiếc áo bà ba, khăn rằn, tay mang súng
Trong hai cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, hình ảnh các bà, các mẹ, các chị với chiếc áo bà ba, khăn rằn, tay cầm đuốc, cầm mõ xông pha nơi kẻ địch hay hình ảnh những chiếc xuồng ba lá như những lớp sóng đấu tranh với kẻ thù thật hùng dũng, thật kiện cường và thật đáng tự hào biết bao. Bao chiếc áo bà ba thấm đẫm mồ hôi và cả máu của những người con Nam Bộ chiến đấu và hi sinh cho Tổ quốc để hôm nay, hình ảnh những nữ du kích mặc áo bà ba đen, quấn khăn rằn, đội nón tai bèo, tay cầm súng đã trở thành biểu tượng bất tử của người con gái Nam Bộ.
Nữ anh hùng Võ Thị Sáu
Xuồng ai đó, bơi trong lau lách
Áo bà ba, súng nách, tay chèo
Hỡi đồng chí dọc ngang sông rạch
Hãy cho hồn ta ruổi ruổi theo
- Tổ Hữu-
Áo bà ba hiện đại
Áo bà ba Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại
Có 2 giả thiết được quan tâm nhiều nhất về lịch sử ra đời và sự xuất hiện của áo bà ba ở miền Tây Nam Bộ của nước ta:
- Chiếc áo bà ba được xác định xuất hiện vào khoảng đầu thế kỷ 19, được cách tân từ áo của người dân đảo Penang cho phù hợp với vóc dáng, nếp sinh hoạt của người Việt lúc bây giờ.
Áo bà ba xưa
Còn theo nhà văn Sơn Nam trong cuốn "Nghi thức và lễ bái của người Việt Nam" có đoạn nói về áo bà ba như sau:
- Áo bà ba được du nhập vào khoảng cuối thế kỷ 19, Bà-ba là người Hoa lai người Mã Lai ở Mã Lai hoặc Singapore. Vải đen được nhập cảng khá tốt, người Nam Bộ thích mặc kiểu áo vải đen của người Bà-ba nên gọi là áo bà ba.
Áo bà ba thế kỷ 19: áo bà ba được may chủ yếu bằng vải ú, vải sơn đầm, vải chéo go được nhập về Việt Nam và nhuộm màu vải từ lá bàng, vỏ trâm bầu cùng một số loại vỏ cây khác rồi phủ bùn để chống trôi màu khi chưa có thuốc nhuộm vải và kỹ thuật nhuộm vải hiện đại.
Một cô gái trong bộ đồ bà ba
Áo bà ba thế kỷ 20: Nữ giới mặc thêm áo túi trong và nam giới mặc thêm áo lá, bên ngoài mặc áo bà ba. Cho đến những năm 1950 trở lại đây thì áo túi và áo lá không còn được sử dụng để làm áo lót nữa.
Áo bà ba hiện đại: là áo bà ba truyền thống được cách tân lên nhiều để phù hợp với thời cuộc cũng như tư duy thẩm mỹ đương đại. Áo bà ba hiện đại không rộng và thẳng áo như trước mà được chiết eo hơn, thể hiện rõ các đường cong trên cơ thể (đặc biệt là áo bà ba nữ). Các chi tiết như cổ áo, khuy áo đều có những thay đổi nhất định theo từng kiểu áo, màu sắc và chất liệu sao cho hài hòa nhất. Do đó, ngày nay, áo bà ba cho chúng ta rất nhiều lựa chọn khác nhau cả về màu sắc, chất liệu, kiểu dáng thay vì một kiểu dáng với hai màu đen và nâu truyền thống.
Áo bà ba hiện đại tại Hương Lụa
BST áo bà ba hiện đại được yêu thích nhất tại Hương Lụa
Áo bà ba - nơi lưu giữ lịch sử, truyền thống và tâm hồn người Nam Bộ
Áo tứ thân, khăn mỏ quả, nón quai thao là hiện thân của người con gái Kinh Bắc thướt tha.
Áo dài cùng nón lá, nón bài thơ là hình ảnh cô gái Huế mộng mơ, quyến rũ.
Áo bà ba, khăn rằn, nón lá là người phụ nữ miền Tây Nâm Bộ mộc mạc, đôn hậu.
Quay ngược dòng thời gian trở về hơn 300 năm trước đây, khi miền Tây Nam Bộ của Việt Nam còn là vùng đất của cỏ cây rậm lối. Những người dân đầu tiên lựa chọn khai hoang và bắt đầu cuộc sống mới. Những bộ trang phục đầu tiên của họ lúc bấy giờ chỉ là áo ngắn cùng quần dài và sau này được cải biên thành bộ quần áo bà ba như chúng ta biết tới ngày nay.
Ý nghĩa áo bà ba không phải ai cũng biết
Có thể thấy, áo bà ba đã chứng kiến từ thuở ban sơ tới khi con người tập trung xây dựng cuộc sống đông đúc như hiện tại. Áo bà ba cùng người dân Nam Bộ lập ấp, khai hoang, xây dựng và phát triển cuộc sống.
Hình ảnh bộ áo bà ba được trưng bày tại bảo tàng Phụ nữ Việt Nam
Miền Tây Nam Bộ cũng là khu vực có khí hậu nóng quanh năm nên áo bà ba được lựa chọn với các chất liệu mềm, mát, thấm hút mồ hôi tốt để cùng người dân tham gia lao động, cùng người dân đi khắp các dòng sông, con rạch mưu sinh, kiếm sống. Trong mọi lát cắt của đời sống thường ngày, áo bà ba luôn hiện diện như người bạn đồng hành không thể thiếu với tất cả người dân Nam Bộ.
Phải chăng vì sự gắn bó thân thiết đó mà áo bà ba đã toát lên sự mộc mạc, chất phác và phóng khoáng như chính tinh thần, tâm hồn của những người con Nam Bộ. Ngay cả trong chiến tranh gian khó, tấm áo bà ba vẫn hiện lên như là biểu tượng cao đẹp, kết tinh của quê hương xứ sở.
Hình ảnh nữ du kích trong chiếc áo bà ba, khăn rằn, tay mang súng
Trong hai cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, hình ảnh các bà, các mẹ, các chị với chiếc áo bà ba, khăn rằn, tay cầm đuốc, cầm mõ xông pha nơi kẻ địch hay hình ảnh những chiếc xuồng ba lá như những lớp sóng đấu tranh với kẻ thù thật hùng dũng, thật kiện cường và thật đáng tự hào biết bao. Bao chiếc áo bà ba thấm đẫm mồ hôi và cả máu của những người con Nam Bộ chiến đấu và hi sinh cho Tổ quốc để hôm nay, hình ảnh những nữ du kích mặc áo bà ba đen, quấn khăn rằn, đội nón tai bèo, tay cầm súng đã trở thành biểu tượng bất tử của người con gái Nam Bộ.
Nữ anh hùng Võ Thị Sáu
Xuồng ai đó, bơi trong lau lách
Áo bà ba, súng nách, tay chèo
Hỡi đồng chí dọc ngang sông rạch
Hãy cho hồn ta ruổi ruổi theo
- Tổ Hữu-