Giấc ngủ có vai trò vô cùng quan yếu trong cuộc sống của con người, tuy nhiên chúng ta thường không biết rõ nguyên nhân chuẩn xác dẫn đến các cơn buồn ngủ, cũng như cơ chế gây buồn ngủ của não bộ. Mệt mỏi trong công việc là điều phổ thông thường gặp cho dù bạn làm việc bán thời gian hay toàn thời gian, ca ngày hay ca đêm. Nó có thể làm cho công việc bị trì trệ, năng suất không cao.
Những người có thuộc tính công việc đặc trưng như không xuyên làm ca đêm hoặc các ca luân phiên nhau cũng có thể bị mắc rối loạn giấc ngủ khi làm việc theo ca, được thể hiện rõ rệt với các cơn buồn ngủ quá mức trong lúc làm việc vào ban đêm, nhưng lại mất ngủ lúc ngơi nghỉ vào ban ngày.
Các tế bào tâm thần đệm hình sao trong não kích thích cơn buồn ngủ bằng phương pháp giải phóng ra adenosine- một chất điều hòa thần kinh có tác dụng gây ngủ bị ức chế bởi caffeine. Ngoài ra, thời gian thức của bạn càng lâu thì sự thôi thúc cơn buồn ngủ càng to. Điều này được gọi là áp lực giấc ngủ.
Adenosine là một tác nhân gây ra áp lực giấc ngủ. Chất hóa học này sẽ tích tụ lại trong não bộ khi bạn ở trạng thái thức, sau ấy sẽ kích thích các mô hình hoạt động não bộ độc đáo xảy ra trong khi ngủ. Không tương tự các tế bào tâm thần khác, những tế bào hình sao này không bắn ra các giải điện, và chúng được coi là những tế bào tương trợ đơn giản.
Một số người có thể cảm thấy mệt mỏi vì không ngủ đủ giấc, khi mà một số người khác mắc phải các vấn đề rối loạn về giấc ngủ, chẳng hạn như chứng ngưng thở lúc ngủ, hội chứng chân không yên hoặc chứng ngủ rũ (Narcolepsy). Những vấn đề liên quan đến giấc ngủ bắt nguồn từ nhiều nguyên do khác nhau, bao gồm hội chứng Jet Lag, làm việc ca đêm, ca làm việc trái với nhịp độ giấc ngủ tự nhiên của cơ thể, hoặc ngủ trong giây lát.
Dù là nguyên do nào đi chăng nữa thì tình huống buồn ngủ quá mức đang trở thành một mối lo ngại đối với nhiều người. Các cơn buồn ngủ ập tới có thể khiến bạn khó tập trung và tỉnh ngủ khi làm việc, hoặc tài xế. Bởi thế, một số người phấn đấu ứng phó với những cơn buồn ngủ khó chịu thông qua việc sử dụng caffeine hoặc những chất kích thích để tỉnh táo hơn. Không may mắn thay, điều này chỉ khiến một ngày của họ chấm dứt với tình huống mất ngủ do cafein gây ra.
Uống quá nhiều cafe hoặc đường: trong khi caffeine và đường phân phối năng lượng ngay tức thì thì chúng cũng sẽ đem đến một số hậu quả nếu dùng quá nhiều hoặc dùng vào buổi tối trước lúc đi ngủ. Hai chất này sẽ kích thích trí óc quá mức, làm thân thể mệt nhọc, uể oải và khiến bạn buồn ngủ khi làm việc.
Ngủ không đủ hoặc ngủ quá nhiều: Thức dậy với cảm giác mỏi mệt hoặc bị sưng, phù nề mặt là một triệu chứng của việc ngủ quá ít. Mất ngủ tác động nghiêm trọng đến một người như khi say rượu vậy. Do nó làm suy giảm khả năng suy đoán, phản ứng kém, dễ nóng tính và gây khó khăn trong hoạt động thể chất, cảm thấy mệt nhọc, buồn ngủ khi thức dậy cũng có thể là kết quả của việc ngủ quá nhiều.
Ít vận động: Ngồi bàn làm việc và làm việc trước máy tính hàng giờ đồng hồ có thể gây ra mệt mỏi. Cộng thêm việc bạn lười đi lại, ít đi lại, sẽ càng khiến thân thể bị trì trệ. Mất ngủ: trăn trở, lo âu và những vấn đề về thể chất đều có thể góp phần gây ra một đêm ngủ mất ngủ cho bạn. Căng thẳng: Căng thẳng sẽ khiến một người không ngủ ngon vào ban đêm và cùng lúc, và khiến mọi người muốn ngủ vào ban ngày như một sự giải phóng thân thể tạm thời khỏi căng thẳng.
- Ngủ không đủ giấc
Chất lượng giấc ngủ kém có thể gây ra một số hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, gồm có tăng huyết áp, bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, suy giảm trí nhớ và tăng cân. Nếu bạn đã ngủ đủ giấc nhưng vẫn cảm thấy buồn ngủ suốt cả ngày thì khả năng cao bạn đã mắc phải một vấn đề về rối loạn giấc ngủ.
Tình trạng này có thể làm gián đoạn khả năng đi vào giấc ngủ hoặc ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn, thậm chí dẫn đến những hành vi kỳ quặc khi mà ngủ, tiêu biểu như mộng du. Hơn nữa, một số rối loạn giấc ngủ cũng có thể thúc đẩy cơn buồn ngủ không kiểm soát được trong suốt một ngày.
- Rối loạn giấc ngủ
Bạn sẽ cần phải trao đổi với bác sĩ nếu xuất hiện những dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ: Thường xuyên mất hơn 30 phút để đi vào giấc ngủ; Cảm thấy buồn ngủ liên tục trong ngày; Ngủ ngáy, thở hổn hển, hoặc ngưng thở trong một thời gian ngắn lúc ngủ (thường xuất hiện ở nam giới); Chân và tay bị co giật thường xuyên khi ngủ; Gặp ác mộng khi ngủ.
Thức dậy nhiều lần vào ban đêm và khó có thể ngủ trở lại; Thường xuyên ngủ trưa, ngủ không chủ tâm, hoặc ngủ vào các thời điểm không thích hợp trong ngày; các cơn yếu cơ đột ngột khi tức giận, khiếp sợ hoặc cười; những cơn yếu cơ đột ngột lúc tức giận, sợ hãi hoặc cườiCó cảm giác ngứa ran hoặc như kiến bò ở chân và tay, nhất là lúc bạn đang ngủ; những cơn yếu cơ đột ngột khi tức giận, khiếp sợ hoặc cườiCảm thấy đau đầu lúc thức dậy; chẳng thể di chuyển thân thể sau khi thức dậy.
>>> Xem thêm:
Những người có thuộc tính công việc đặc trưng như không xuyên làm ca đêm hoặc các ca luân phiên nhau cũng có thể bị mắc rối loạn giấc ngủ khi làm việc theo ca, được thể hiện rõ rệt với các cơn buồn ngủ quá mức trong lúc làm việc vào ban đêm, nhưng lại mất ngủ lúc ngơi nghỉ vào ban ngày.
Các tế bào tâm thần đệm hình sao trong não kích thích cơn buồn ngủ bằng phương pháp giải phóng ra adenosine- một chất điều hòa thần kinh có tác dụng gây ngủ bị ức chế bởi caffeine. Ngoài ra, thời gian thức của bạn càng lâu thì sự thôi thúc cơn buồn ngủ càng to. Điều này được gọi là áp lực giấc ngủ.
Adenosine là một tác nhân gây ra áp lực giấc ngủ. Chất hóa học này sẽ tích tụ lại trong não bộ khi bạn ở trạng thái thức, sau ấy sẽ kích thích các mô hình hoạt động não bộ độc đáo xảy ra trong khi ngủ. Không tương tự các tế bào tâm thần khác, những tế bào hình sao này không bắn ra các giải điện, và chúng được coi là những tế bào tương trợ đơn giản.
Một số người có thể cảm thấy mệt mỏi vì không ngủ đủ giấc, khi mà một số người khác mắc phải các vấn đề rối loạn về giấc ngủ, chẳng hạn như chứng ngưng thở lúc ngủ, hội chứng chân không yên hoặc chứng ngủ rũ (Narcolepsy). Những vấn đề liên quan đến giấc ngủ bắt nguồn từ nhiều nguyên do khác nhau, bao gồm hội chứng Jet Lag, làm việc ca đêm, ca làm việc trái với nhịp độ giấc ngủ tự nhiên của cơ thể, hoặc ngủ trong giây lát.
Dù là nguyên do nào đi chăng nữa thì tình huống buồn ngủ quá mức đang trở thành một mối lo ngại đối với nhiều người. Các cơn buồn ngủ ập tới có thể khiến bạn khó tập trung và tỉnh ngủ khi làm việc, hoặc tài xế. Bởi thế, một số người phấn đấu ứng phó với những cơn buồn ngủ khó chịu thông qua việc sử dụng caffeine hoặc những chất kích thích để tỉnh táo hơn. Không may mắn thay, điều này chỉ khiến một ngày của họ chấm dứt với tình huống mất ngủ do cafein gây ra.
Uống quá nhiều cafe hoặc đường: trong khi caffeine và đường phân phối năng lượng ngay tức thì thì chúng cũng sẽ đem đến một số hậu quả nếu dùng quá nhiều hoặc dùng vào buổi tối trước lúc đi ngủ. Hai chất này sẽ kích thích trí óc quá mức, làm thân thể mệt nhọc, uể oải và khiến bạn buồn ngủ khi làm việc.
Ngủ không đủ hoặc ngủ quá nhiều: Thức dậy với cảm giác mỏi mệt hoặc bị sưng, phù nề mặt là một triệu chứng của việc ngủ quá ít. Mất ngủ tác động nghiêm trọng đến một người như khi say rượu vậy. Do nó làm suy giảm khả năng suy đoán, phản ứng kém, dễ nóng tính và gây khó khăn trong hoạt động thể chất, cảm thấy mệt nhọc, buồn ngủ khi thức dậy cũng có thể là kết quả của việc ngủ quá nhiều.
Ít vận động: Ngồi bàn làm việc và làm việc trước máy tính hàng giờ đồng hồ có thể gây ra mệt mỏi. Cộng thêm việc bạn lười đi lại, ít đi lại, sẽ càng khiến thân thể bị trì trệ. Mất ngủ: trăn trở, lo âu và những vấn đề về thể chất đều có thể góp phần gây ra một đêm ngủ mất ngủ cho bạn. Căng thẳng: Căng thẳng sẽ khiến một người không ngủ ngon vào ban đêm và cùng lúc, và khiến mọi người muốn ngủ vào ban ngày như một sự giải phóng thân thể tạm thời khỏi căng thẳng.
- Ngủ không đủ giấc
Chất lượng giấc ngủ kém có thể gây ra một số hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, gồm có tăng huyết áp, bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, suy giảm trí nhớ và tăng cân. Nếu bạn đã ngủ đủ giấc nhưng vẫn cảm thấy buồn ngủ suốt cả ngày thì khả năng cao bạn đã mắc phải một vấn đề về rối loạn giấc ngủ.
Tình trạng này có thể làm gián đoạn khả năng đi vào giấc ngủ hoặc ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn, thậm chí dẫn đến những hành vi kỳ quặc khi mà ngủ, tiêu biểu như mộng du. Hơn nữa, một số rối loạn giấc ngủ cũng có thể thúc đẩy cơn buồn ngủ không kiểm soát được trong suốt một ngày.
- Rối loạn giấc ngủ
Bạn sẽ cần phải trao đổi với bác sĩ nếu xuất hiện những dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ: Thường xuyên mất hơn 30 phút để đi vào giấc ngủ; Cảm thấy buồn ngủ liên tục trong ngày; Ngủ ngáy, thở hổn hển, hoặc ngưng thở trong một thời gian ngắn lúc ngủ (thường xuất hiện ở nam giới); Chân và tay bị co giật thường xuyên khi ngủ; Gặp ác mộng khi ngủ.
Thức dậy nhiều lần vào ban đêm và khó có thể ngủ trở lại; Thường xuyên ngủ trưa, ngủ không chủ tâm, hoặc ngủ vào các thời điểm không thích hợp trong ngày; các cơn yếu cơ đột ngột khi tức giận, khiếp sợ hoặc cười; những cơn yếu cơ đột ngột lúc tức giận, sợ hãi hoặc cườiCó cảm giác ngứa ran hoặc như kiến bò ở chân và tay, nhất là lúc bạn đang ngủ; những cơn yếu cơ đột ngột khi tức giận, khiếp sợ hoặc cườiCảm thấy đau đầu lúc thức dậy; chẳng thể di chuyển thân thể sau khi thức dậy.
>>> Xem thêm: